Ngày 28/4/2011, tại nhà thờ Hòa Ninh, 55 cặp cụ ông cụ bà đã mừng Kim khánh thành hôn. 110 ông bà cùng với con cháu và khách mời đã chiếm gần hết nhà thờ Hòa Ninh, ngôi nhà thờ lớn nhất ở tỉnh Quảng Bình, thuộc miền Trung Việt Nam.Thánh lễ do Đức cha Phaolo Cao Đình Thuyên chủ sự. Cùng đồng tế với ngài có 12 linh mục khác.
'Nghèo và thọ'
Hòa Ninh là một làng quê nghèo, bên bờ sông Gianh, thường xuyên đương đầu với nắng, gió, bão, lũ. Làng Hòa Ninh đất chật người đông, người Hòa Ninh quanh năm chân lấm tay bùn.
Trong số những người kỷ niệm Kim khánh hôm nay, có một số cặp lấy nhau những năm 50 của thế kỷ trước. Nhiều ông bà vẫn còn khỏe mạnh lanh lợi: nhiều cụ lưng chưa còng, mắt còn sáng; điển hình là cụ ông 73 tuổi lên đọc sách thánh không phải đeo kính. Như thế, viễn cảnh về một ngày lễ Ngọc khánh, 60 năm thành hôn, sẽ rất gần và có khá nhiều đôi.
Trong số những người kỷ niệm Kim khánh hôm nay, có một số cặp lấy nhau những năm 50 của thế kỷ trước. Nhiều ông bà vẫn còn khỏe mạnh lanh lợi: nhiều cụ lưng chưa còng, mắt còn sáng; điển hình là cụ ông 73 tuổi lên đọc sách thánh không phải đeo kính. Như thế, viễn cảnh về một ngày lễ Ngọc khánh, 60 năm thành hôn, sẽ rất gần và có khá nhiều đôi.
Thật là ngạc nhiên về số lượng đông đảo cụ ông cụ bà sống thọ như vậy tại một làng quê nghèo khó này.
Quả đúng là:
"Hòa Ninh là đất bằng yên
trên hòa dưới thuận
ước thiên niên thọ trường
nghĩ: phong thổ nhà vương
trong huyện này có một.
Đã dân thuần thói tốt
lại nhà đủ người no
ơn Chúa phù hộ cho
được trăm đường vui vẻ.
Giáo lương cùng sức khỏe
việc làng nước tương yên
ca nhị trạch nhị điền
đành an cư lạc nghiệp."
trên hòa dưới thuận
ước thiên niên thọ trường
nghĩ: phong thổ nhà vương
trong huyện này có một.
Đã dân thuần thói tốt
lại nhà đủ người no
ơn Chúa phù hộ cho
được trăm đường vui vẻ.
Giáo lương cùng sức khỏe
việc làng nước tương yên
ca nhị trạch nhị điền
đành an cư lạc nghiệp."
'Sùng đạo'
Người Hòa Ninh được tiếng là sùng đạo. Trong kho tàng ca dao Hòa Ninh có câu: "Đạo Hòa Ninh như đinh đóng cột", hay "Cam Xã Đoài, khoai Mỹ Dụ, cụ Hòa Ninh".
Trên trang nhà Hòa Ninh quê hương bọ mạ, có một thống kê nói là đã có 56 linh mục có gốc gác từ làng Hòa Ninh.
Một người Hòa Ninh lương dân cũng ghi nhận:
"Đạo Hòa Ninh mấy chục năm ni
thờ Chúa, có nhiều cha lên cung thánh,
có bà phước trắng tinh màu từ thiện,
có ông già sùng đạo Vatican."
thờ Chúa, có nhiều cha lên cung thánh,
có bà phước trắng tinh màu từ thiện,
có ông già sùng đạo Vatican."
(>>Lương giáo Hòa Ninh của Nguyễn Anh Tài).
Dầu vậy, đạo Hòa Ninh có thể đã mai một. Bằng chứng là trong số con cháu của 55 đôi hôi phối trên đây, đã sản sinh ra 1 linh mục, 3 nam nữ tu và 4 dự tu. Đó là con số ít ỏi so với truyền thống của Hòa Ninh.
'Tinh nghịch và hài hước'
Người Hòa Ninh còn nổi tiếng về sự tinh nghịch và hài hước. Thật vậy, trong quá trình làm nhà thờ Hòa Ninh, có một giai thoại như sau:Cha già Khoan vốn quản xứ Hòa Ninh trước cha Thuận. Khi làm nhà thờ Hòa Ninh, ngài thường tới lui coi sóc góp ý. Vào dịp Tết, ngài cùng một số giáo dân Thọ Đơn lên thăm và được đón tiếp ân cần. Trong lúc đó, trai tráng trong làng đang kéo gỗ. Khi gần đến nhà xứ, ông tri Mạnh, thân phụ anh Đoàn Công Khanh, tinh nghịch hò:
Ô hộ! Dân làng đà khó nhọc
kéo những gỗ với săng
thịt lợn với bánh chưng
về Thọ Đơn hết thảy.
Ô hộ! Dân làng đà khó nhọc
kéo những gỗ với săng
thịt lợn với bánh chưng
về Thọ Đơn hết thảy.
Câu hò đến tai cha Khoan. Ngài cho mời ông tri Mạnh vào hỏi tội và dọa phạt mấy roi.
- Thưa cha, chơ mần răng mà cha phạt con?
- Lúc kéo săng về, anh đạ hò nhựng câu xi, lập lại cho cha nghe!
- Thưa cha, từ đưới lò rèn về có diều câu lắm, con biết câu mô?
- Câu anh hò sau nhà ông Đoàn Nghé.
- À. Câu nớ thì ... như ri, ông tri Mạnh đắng hắng lấy giọng:
Ô hộ! Dân làng đà khó nhọc
kéo những gỗ với săng
thịt lợn với bánh chưng
hãy mài răng có buổi!
Cha Khoan lắc đầu, khen cho tài xoay xở của ông Mạnh, và vui vẻ tha roi.
Có lẽ nhờ tính hài hước mà người Hòa Ninh sống thọ chăng?
Lm JB Phạm Quang Long
Lm JB Phạm Quang Long
