Trong cuộc hành trình dương thế của chúng ta, có một kẻ ẩn mặt nguy hiểm mà ta cần để ý đến. Tên hắn là Satan (Lc 10:18). Satan có nghĩa là Tên Cám Dỗ. Một trong những thủ đoạn của hắn là lừa đảo. Vì thế, xin được gọi Satan là “Tên Lừa Đảo” để phân tích một số chiêu thức thâm độc của hắn.
Bạn thân mến, khi ý nghĩ viết xuống những “phát hiện” của mình đối với Satan, có một cảm giác giống như là mình đang tự đi vào một cuộc đối đầu với một thế lực hung dữ. Thế lực đó nằm ẩn khuất đâu đó trong bóng tối còn mình thì ở ngoài ánh sáng. Nó đang giận sôi lên giống như sư tử điên cuồng muốn cắn xé (thư 1 Phê-rô 5:8). Bạn có thể hỏi mình “Sợ không?” và mình trả lời ngay: “Sợ!” Nếu bạn hỏi tiếp “Sợ thì tại Sao vẫn viết?”, mình sẽ trả lời “Người chiến thắng luôn là Chúa, nên chọn Chúa là chọn phần thắng dù có thể sẽ phải Lao đao.” (Ga 16:33; Kh 12:7-10, 17:13-14)
Tên là “Lừa Đảo” thì việc hắn làm cũng là lừa đảo. Trước khi bàn về một số “chiêu thức” của Satan, mình xin được nói ngay rằng nếu bạn càng gần Chúa thì trong mắt Satan bạn càng nguy hiểm cho kế hoạch của hắn; và vì thế, hắn sẽ ‘đầu tư’ sức tấn công vào bạn nhiều hơn (Kh 12:17). Điều này dễ hiểu vì ánh sáng luôn là đe dọa đối với bóng tối. Ngoài Ra, những chiêu thức này được triển khai trước hết nơi cá nhân rồi từ đó LAN rộng Ra trên bình diện tập thể (gia đình, nhóm, giáo xứ, quốc gia,…) Bây giờ, mời bạn cùng vạch mặt Tên Lừa Đảo.
Chiêu thứ nhất: “ném đá giấu tay”. Đây là chiêu áp dụng thường xuyên của Satan. Điều hắn sợ ở đây là bị ta “phát hiện” Ra sự có mặt của hắn vì một khi bị phát hiện thì những kế hoạch công kích không phát huy được nhiều tác dụng nữa. Thỉnh thoảng vẫn có người đùa rằng “quỷ rất đẹp”. Kể Ra thì cũng có lý. Mình muốn thêm một câu đùa nữa là “quỷ rất khéo”. Điều tạo nên cái “khéo” ấy chính là chọn tấn công không lộ diện trực tiếp. Thông thường hắn luôn thích là“kẻ thứ ba” đứng đàng sau một hoàn cảnh. Để tạo nên một mâu thuẫn tinh vi, hắn khôn khéo chọn chiêu “núp bóng” sau lưng ta hay tha nhân để gây nhiễu khiến hai bên thấy “ngứa mắt” lẫn nhau mà quên đi Kẻ Xúi Dại (Satan) đứng đàng sau ‘thọc gậy bánh xe’.
Satan tuy độc ác ranh mãnh nhưng cũng có lúc sơ hở. Một trong những sơ hở của nó là: để lộ tên. Ta lấy một ví dụ đơn giản sau: Khi nó phá một gia đình, nó muốn gây chia rẽ, mâu thuẫn, đối kháng bằng cách gây Ra hiểu lầm, nhỏ nhen và cố chấp. Chiêu độc ác mà cũng là sơ hở của hắn là: xui khiến các thành viên trong nhà gọi nhau là ma quỷ. Chiêu này thâm độc vì khi ta gọi người khác là ma quỷ thì trong lòng ta đã tự cho mình là công chính hơn họ và từ chối việc xét mình một cách khiêm tốn. Có thể nói rằng Satan muốn ta bịmù con mắt tâm hồn. Trừ những trường hợp bị quỷ ám thực sự và có những biểu hiện rõ ràng đáng khả nghi (ví dụ: điên cuồng, sùi bọt mép, trợn trừng mắt mũi, chống lại Danh Thánh Giêsu, la hét khi thấy Thánh Thể,…), bình thường ta không được phép kết án người khác là ma quỷ, vì làm như vậy nghĩa là chính bản thân ta đang mắc kế của Satan. Thật Ra chiêu này không có gì mới lắm vì nó lặp lại câu chuyện các ông Pha-RI-siêu bị trúng kế Satan khi nói Chúa Giêsu bị quỷ ám (Mt 12: 24, 31). Như đã nói ở trên, chiêu này rất độc ác nhưng nó lại dễ bị “phản đòn” khi ta phát hiện Ra nó. Satan “ngu” ở chỗ này: nó để lộ tên của nó.
Làm Sao để nhận Ra và khống chế chiêu độc ác này? Mỗi khi thấy bên trong bất an, lộn xộn, muốn lên án người khác, ta phải chủ động I'm lặng, I'm lặng thật sâu và cầu nguyện. Nếu ta càng muốn nói thì càng phải I'm lặng, cho đến khi lòng đã trở lại bình an thật sự. Chừng nào ta còn muốn gọi người khác là quỷ ám thì chừng ấy ta còn đang bị cám dỗ. Phải chống trả lại nếu không thì nguy hại cho bản thân và người khác. Vì đây là một vấn đề nghiêm trọng nên Chúa Giêsu rất nghiêm khắc đối với cơn cám dỗ này đến nỗi Người coi đó là sự xúc phạm đến Chúa Thánh Thần (Mt 12: 24, 31). Cho nên, phải rất cẩn thận để không mắc mưu của Tên Lừa Đảo.
Xin được đề nghị một cách cầu nguyện trong trường hợp này:chủ động đến trước bàn thờ Chúa, chậm rãi đọc kinh Lạy Cha. Khi đọc “Lạy Cha chúng con…”, ta chủ động đưa người khác và bản thân mình vào lại trong một gia đình duy nhất có chung một người Cha, ta xin cho Nước Tình Yêu ngự trị trong tâm hồn mình bằng việc sống tha thứ và chủ động vạch mặt sự cám dỗ của Satan:“Xin đừng để chúng con sa vào chước cám dỗ [của Satan]”. Khi ta gọi tên hắn là đã phát hiện ra tên “ném đá giấu tay” độc ác này và đã hóa giải được phần lớn âm mưu của hắn.
Chiêu thứ hai: gây ra “nội chiến”. Mũi tên của Tên Lừa Đảo luôn luôn chỉ có một hướng: con người. Nó không thể tấn công Chúa thì đối tượng duy nhất để tấn công là chính chúng ta đây. Âm mưu của hắn là biến ta thành một bãi chiến trường hỗn loạn. Hẳn ta không bao giờ được quên rằng Satan là một chuyên gia về tâm lý chiến. Chiêu tâm lý chiến đem lại thành công nhanh nhất mà ít tốn kém sức lực nhất là tạo ra một cuộc “nội chiến”. Cái nhìn về bản thân ta sẽ bị bóp méo, bị bôi lên những nét tiêu cực rối mù nào đó khiến ta tự thù nghịch với chính mình và dần dần tự xoay mũi tên chĩa vào bản thân và bắn. Khi ấy, kẻ tấn công và người bị tấn công, kẻ gây thương tích và người bị thương sẽ trở thành một: chính bản thân ta. Hắn muốn ta tự huỷ diệt.
Chiêu thứ ba: “tung hoả mù”. Satan luôn cố gắng “che mắt”ta. Một ví dụ cụ thể là hắn tìm cách khiến ta không thấy sự đau khổ của người anh chị em mà mình đang có vấn đề. Rất nguy hiểm! Nhiều lúc Satan dụ ta “nhân danh quyền lợi” cá nhân để lên án tha nhân. Đành rằng quyền lợi cá nhân có thể là điều nên bảo vệ khi nó thật sự chính đáng và công bình bác ái, nhưng Tên Lừa Đảo rất tinh vi ở chỗ hắn bóp méo ý nghĩa chân chính của quyền lợi cá nhân thành “cái tôi ích kỷ”. Ta nhận ra điều này khi suy xét kỹ lưỡng và thấy đâu đó ẩn dưới cái nhãn “quyền lợi cá nhân” một ý hướng muốn kiểm soát, khống chế, điều khiển, thay đổi người khác theo quan điểm của mình. Nói cách khác, ta đánh mất ý thức về quyền tự do của người khác. Ta không muốn họ sống khác quan niệm của ta, mặc dù nếu xét kỹ thì sự khác biệt của họ chỉ là khác ta chứ không xấu xa tự bản chất. Ta bị cám dỗ “quên” đi một chi tiết rất quan trọng cho phẩm giá một con người là: người anh chị em đang đối diện với tôi là một chủ thể riêng biệt có toàn bộ “nhân quyền” như tôi. Âm mưu độc hại ở đây là cướp đi sự nhạy cảm của ta đối với hoàn cảnh của người khác, nhất là người đang trực tiếp “có vấn đề” với mình. Hắn muốn ta chỉ thấy nỗi khổ của bản thân thôi. Ta sẽ bị che mắt để không thấy rằng người anh chị em ấy cũng đang bị cám dỗ, đang đau khổ, đang bị tấn công mà không biết. Rõ ràng Tên Lừa Đảo muốn tạo nên sự đối kháng từ cả hai phía khiến cả hai rơi vào tình trạng tranh chấp rối mù.
Chiêu thứ bốn: chọn mặt trận mập mờ nhất và bất ổn nhất. Mặt trận được Tên Lừa Đảo ưa thích để triển khai các cuộc tấn công là trí tưởng tượng hay tâm trí của ta. Hắn vẽ lên nhiều hình ảnh tiêu cực, trái ngược với hình ảnh tốt lành Thiên Chúa đã ghi dấu trong ta. Các hình ảnh này thường có gam màu tối của giận hờn, hận thù, cố chấp, tự trách, tư lợi, ích kỷ, tham lam, nhỏ mọn,… Hắn cố gắng làm cho tâm trí ta hướng vào chính bản thân mình và cách nào đó trói buộc ta bằng những hình ảnh ấy. Một khi bị cuốn vào vòng xoáy này, ta sẽ bị luẩn quẩn trong lý luận. Ta càng luẩn quẩn thì càng dễ vấp váp. Càng vấp váp thì càng dễ tổn thương. Càng tổn thương thì chiến lược của Satan càng dễ thành công.
Một lưu ý quan trọng: Sự hướng về bản thân có hai phía. Phía thứ nhất dẫn ta về với Thiên Chúa, Đấng ban sức sống. Trường hợp này vẫn được gọi là “tiếng nói lương tâm” hay “tiếng Chúa nói trong tâm hồn” kêu gọi mình trở về với nẻo chính đường ngay để đời mình ngày càng vui hơn, đẹp hơn và hạnh phúc hơn. Nói cách khác, phía này giúp ta sống tình yêu đối với bản thân một cách chân thật và tốt lành, nghĩa là không gây hại cho tâm hồn và nhân phẩm của ta. Còn phía thứ hai, thoạt nhìn thì có vẻ như ta đang “yêu mình” nhưng thật ra là ta đang bị lừa để “hại mình”. Làm sao để nhận ra điều này? Ví dụ có những dấu hiệu sau đây: sự hướng về bản thân làm cho mình thêm tức giận, chán nản, trách móc, bất an, hối tiếc, chết cứng, cố chấp, mất tự tin, sợ hãi tương lai, nghi ngờ tình thương của Chúa, thất vọng,…Sự hướng về bản thân thứ nhất thì kéo ta bay lên cao về phía bình an, còn sự hướng về bản thân thứ hai đẩy ta xuống hố sâu tự diệt vong.
Chiêu thứ năm: tạo “mê hồn trận”. Chiêu này được áp dụng khá nhiều. Tên Lừa Đảo tìm cách tạo ra một ảo giác rằng ta đang ở trong một góc bí, góc bế tắc không có lối ra. Nhưng sự thật là: luôn luôn có hướng giải quyết cho một vấn đề dù khó khăn đến đâu. Trước mặt ta là cả một bầu trời rộng mở với nhiều hướng giải quyết khác nhau. Cái góc bế tắc ấy chỉ là một ảo ảnh chứ không phải là thực tế. Vì là ảo ảnh nên nó sẽ không tồn tại lâu nếu ta không tin vào nó. Ảo ảnh vẽ ra trước mắt ta sẽ tự biến mất nếu ta không dán mắt vào nó. Xin đề nghị một cách hóa giải đối với ảo ảnh: Bình tĩnh để nhìn vấn đề một cách THỰC TẾ. Đưa “mắt” nhìn về một hướng khác. Chủ động điều khiển tâm trí mình thoát khỏi ý nghĩ một chiều.Có thể nhờ người khôn ngoan cùng nhìn vấn đề và phân tích với mình cho có tính khách quan và khoa học.
Chiêu thứ sáu: Gây hốt hoảng. Khi một cảm giác, một biến cố, một kinh nghiệm có vẻ không bình thường hoặc lạ lẫm xảy ra với ta, Tên Lừa Đảo lập tức tìm cách gây hoang mang, khó chịu, sợ hãi, bất an. Tâm trạng của ta giống như con thuyền bồng bềnh trên dòng sông. Tên Lừa Đảo rất khoái chơi trò khuấy nước để làm con thuyền chòng chành. Hắn thích nhìn thấy người trên thuyền cuống lên, chạy tới chạy lui tìm cách khống chế sự bấp bênh. Hẳn chúng ta còn nhớ câu chuyện về tâm trạng hoảng loạn của các môn đệ Thầy Giêsu khi đối diện với sóng gió (Mc 4: 35-40). Càng hoảng loạn con thuyền càng chông chênh và họ càng mất định hướng. Điều đáng tiếc nhất là họ quên mất tầm vóc của Thầy Giêsu, Đấng đang hiện diện ngay bên cạnh họ. Họ mất niềm tin vào bản thân và mất niềm tin vào Đấng Làm Chủ đang nằm ngủ ngon lành. Xin được gợi ý một phương thức hóa giải chiêu này: Bình tĩnh! Vì Thầy luôn có đó. Sẽ ổn thôi.
Chiêu thứ bảy: áp dụng “kỹ thuật” võ Aikido. Nguyên tắc chính của môn võ Aikido là lợi dụng sức mạnh của đối phương để quật ngã đối phương. Tên Lừa Đảo xem ra cũng khá về kung-fu vì hắn vẫn tìm mọi cách biến điểm mạnh của ta thành điểm yếu để hạ gục ta. Nói theo dân gian thì là “mượn gió bẻ măng.” Ta có thể lấy một số ví dụ thực tế như sau. Ví dụ thứ nhất: Nếu thế mạnh của tôi là óc tổ chức, thích làm việc rõ ràng ngăn nắp, thì mặt trái của tôi sẽ là óc cầu toàn, luôn muốn mọi sự phải diễn ra đúng kế hoạch một cách hoàn hảo. Ta thừa biết rằng cuộc đời này không bao giờ hoàn hảo, nếu không muốn nói rằng khá nhiều thay đổi. Ở đây, Tên Lừa Đảo sẽ tìm cách để khuấy động mặt trái này làm cho tôi mất bình an, bất mãn, bực tức, tự trách, ân hận, chán nản, mất tự tin, tiếc nuối, đổ thừa, đòi hỏi quá cao,… khi sự việc không xảy ra như tôi dự tính. Ví dụ thứ hai: Nếu thế mạnh của tôi là sống có tình cảm, tình nghĩa thì mặt trái của tôi có thể là dễ xúc động mạnh và nhất là dễ luẩn quẩn trong cảm xúc tiêu cực. Một người khi bị tấn công về phương diện cảm xúc sẽ dễ hao tốn năng lượng, mất sức đề kháng. Lúc ấy sẽ dễ rơi vào tình trạng mất quân bình dẫn đến cố chấp, tủi thân, giận dỗi, uất ức, bất cần, thất vọng, muốn buông xuôi bỏ cuộc. Người ấy có khuynh hướng quên đi vai trò của lí trí trong việc giúp đánh giá tình hình một cách thực tế khách quan và lâu dài. Nói cách khác, tầm nhìn của người đang ở trong tình trạng quá xúc động là khá ngắn. Ví dụ thứ ba: Bố của Việt chia sẻ kinh nghiệm của những năm đi ‘giúp kẻ liệt’ (nghĩa là đến thăm người đau bệnh, thường là giai đoạn cuối đời và không tự mình làm được các việc cơ bản, để động viên tinh thần họ, cầu nguyện chung với họ, đọc sách thiêng liêng cho họ nghe,…). Bố nói có những lúc ma quỷ rất ranh mãnh, cám dỗ ‘kẻ liệt’ phản ứng nóng giận, thậm chí chửi bới, làm cho người đến giúp bực tức không muốn tiếp tục nữa. Lúc ấy, cần phải “dùng nhu chế cương”. Nếu mình cứng lên thì có thể sẽ trúng tà kế và thất bại. Lúc ấy phải tỉnh táo và khôn ngoan đủ bằng cách trở nên thật “mềm”, dẹp bỏ tự ái để tiếp tục yêu thương thì mới hoàn thành được sứ mạng.
Cách đối xử của Satan ở đây rõ ràng là khác hẳn với cách của Chúa, Đấng luôn tìm cách biến đổi điểm yếu, ngay cả tội lỗi, của ta thành điểm mạnh mang lại lợi ích cho ta. Vậy xin gợi ý một cách hóa giải chiêu này của Satan như sau: bám vào Chúa và đặt trọn tất cả những gì mình đang mang, kể cả những khiếm khuyết tội lỗi, vào trong tình yêu vô điều kiện của Chúa. Xin Chúa giúp ta nhớ rằngChúa luôn đón nhận ta như ta là, và xin Người giúp ta bắt chước Người mà biết cách đối xử nhân đạo với bản thân.
Chiêu thứ tám: lợi dụng “cơ chế tự vệ” bên trong để tấn công mình và người khác. Chúng ta đều biết rằng ai cũng có một “bản năng sinh tồn” để giúp họ phản ứng trước những hoàn cảnh khác nhau của cuộc sống mà tồn tại. Xét trên phương diện tinh thần, tâm lý và tâm linh, “bản năng sinh tồn” này được chuyển thành dạng “cơ chế tự vệ”. Một biểu hiện của “cơ chế tự vệ” này là khuynh hướng phóng chiếu lên người khác những điều mà ta cảm thấy bất ổn bên trong. Khi ta phóng chiếu là ta đang muốn tạo cảm giác an toàn trong lòng mình bằng cách “tấn công” lên người khác. Tại sao? Vì“tấn công” người khác tạo cho ta cảm giác đang “có sức mạnh” và đang “làm chủ tình thế”. Tên Lừa Đảo lợi dụng những điều này một cách triệt để.
Bây giờ, ta lấy thử một ví dụ cụ thể của việc “tự vệ” bằng cách“phóng chiếu” nhé. Mời bạn cùng phân tích về “óc xét đoán”. Khác với việc phán đoán các dữ liệu mang tính khoa học để xây dựng, xét đoán ở đây mang tính tiêu cực và phá hủy. Vì thế, nó có màu sắc lên án, phê phán, chỉ trích vội vã. Nói cách khác, ta tấn công người khác bằng ý nghĩ và lời nói. Vấn đề đáng nói ở đây là: khi ta tấn công tha nhân thì thực ra ta đang tự làm tổn thương mình. Để ý một chút, ta sẽ nhận ra rằng lúc lên án một người anh em cũng là lúc tinh thần ta bắt đầu bớt đi sự ổn định. Xét đoán dẫn đến bất an. Xét đoán là cám dỗ một dạng gây hại cho cả đôi bên một cách phổ biến và dễ làm. Ngược lại, khi ta đón nhận người anh em mình với lòng bao dung, tha thứ, cảm thông, yêu thương thì ta lại cảm thấy bình an hơn, tự do hơn, thoải mái hơn và thanh cao hơn.
Như đã nói, xét đoán tạo ra cảm giác mạnh mẽ và an toàn, nhưng đó chỉ là giả tạo và đầy nguy hiểm. Thêm nữa, xét đoán thường mang tính chủ quan một chiều đưa ta đến nhiều nguy cơ sai lầm. Chẳng lạ gì khi xét đoán thường gắn liền với các lý luận tự phụ như: tôi mới là người hiểu rõ vấn đề, tôi tốt hơn người khác,… Nhưng nếu xét kỹ trên thực tế, không biết được bao nhiêu lần ta thật sự hiểu đúng vấn đề của người khác? Những gì ta cho là mình hiểu nhiều có khi lại khá giới hạn và khập khiễng. Có lẽ không ít lần ta đã “hiểu oan” cho anh chị em.
Không phải ngẫu nhiên mà chúng ta chọn khía cạnh “xét đoán”để phân tích với nhau. Ta chọn nó vì đây là vấn đề nghiêm túc trong cuộc sống. Chính Chúa Giêsu dạy: “Anh em đừng xét đoán, để khỏi bị Thiên Chúa xét đoán, vì anh em xét đoán thế nào, thì anh em cũng sẽ bị Thiên Chúa xét đoán như vậy; và anh em đong bằng đấu nào, thì Thiên Chúa cũng sẽ đong cho anh em đấu ấy. Sao anh thấy cái rác trong con mắt của người anh em, mà cái xà trong con mắt của mình thì lại không để ý tới?” (Mt 7:1-3, Lc 6:37) Thánh Phaolô khuyên “đừng vội xét xử điều gì trước kỳ hạn, trước ngày Chúa đến. Chính Người sẽ đưa ra ánh sáng những gì ẩn khuất trong bóng tối, và phơi bày những ý định trong thâm tâm con người.” (1Cor 4:5) Tắt một lời, quyền xét đoán thâm tâm người khác thuộc về Thiên Chúa, Đấng “thấu suốt mọi bí ẩn” (Mt 6, 1Sam 16:7) Khi ta bị cám dỗ “xét đoán” người khác là ta đang bị cám dỗ cótham vọng thay thế vị trí của Thiên Chúa. Nói mạnh hơn, nó là một dạng của kiêu ngạo và chống lại vai trò tối thượng của Thiên Chúa. Tên Lừa Đảo cũng muốn ta dính vào tội lỗi mà chính hắn đã phạm ngày xưa.
Chiêu thứ chín: “điệu hổ ly sơn”. Satan cũng xem ra cũng cũng thuộc ca dao của ông bà mình:
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Ông bà mình khuyên phải đoàn kết, sống gắn bó với tha nhân thì mới có sức mạnh. Tên Lừa Đảo cũng áp dụng nhưng theo hướng ngược lại: tách cá nhân ra khỏi cộng đoàn để dễ tấn công. Hắn sẽ cố gắng tạo cho ta những lý lẽ sau đây: đây là vấn đề của riêng tôi, chẳng ai có thể chia sẻ với tôi được, tôi không nên làm phiền người khác, một mình tôi mới giải quyết được…. Chừng nào tay ta không nắm lấy anh em, chừng ấy ta dễ bị khuynh đảo. Gia đình, bạn bè, cộng đoàn tích cực,… là những nơi tiếp thêm sức mạnh để ta đứng vững trong cuộc hành trình. Vậy cách hóa giải chiêu này của Satan là: tìm “đồng minh”. Ta luôn có “đồng minh”!
Vì “đồng minh” thường làm giảm thế lực của hắn nên hắn cũng tìm cách phân tán “đồng minh” của ta bằng nhiều cách khác nhau. Nếu ta có đồng minh thì hắn cũng có bè phái (Lc 11:26; Kh 13:1ff). Cuộc chiến bởi thế mà thêm nhiều thú vị gay cấn. Ở đây, ta cần tỉnh táo lưu ý đến những cách mà hắn muốn chia rẽ ta với những đồng minh tốt. Hãy cảnh giác để khỏi trúng kế độc.
Chiêu thứ mười: đánh vào cảm giác để gây hoang mang đức tin. Còn sống trên trần gian, con người còn gắn bó với cảm giác hoặc cảm xúc vì là xương là thịt. Việc cảm giác chi phối lên tâm trí và hành xử của con người là điều hiển nhiên. Đặc biệt, trong thế giới hiện đại hôm nay, con người bị cuốn vào vòng xoáy của cảm giác. Việc hành xử dựa trên cảm giác là rất phổ biến, nhiều khi lệ thuộc vào cảm giác ở mức độ quá mức cần thiết. Chúng ta thử nhìn nhanh qua một vài phương diện sau để thấy vấn đề rõ hơn. Về phương diện vật chất, người thời đại tìm đủ các cách để đạt được sự thỏa mãn và khoái cảm cho cơ thể. Về phương diện tương quan, ngày nay người ta chia tay với nhau khá dễ dàng khi “cảm thấy không thích” nữa. Chán là bỏ. Bực là cắt. Dường như chẳng còn nhiều kiên nhẫn để đối thoại, càng bớt lắng nghe để hàn gắn,….
Tên Lừa Đảo đương nhiên không bỏ qua khía cạnh tâm linh. Như chúng ta biết, đức tin là một chiều kích đặc biệt vượt trên và vượt xa vấn đề cảm giác rất nhiều. Tin gắn với yêu (tin-yêu) và cả hai về bản chất đều là những lựa chọn quyết liệt chứ không chỉ đơn thuần là cảm giác hay cảm xúc. Đức tin và tình yêu đích thực không hời hợt, dễ dãi như nhiều người thường quan niệm “thấy thì tin”. Không, đức tin và tình yêu trưởng thành mang kiểu mẫu của chính Thầy Giêsu: “Phúc cho ai không thấy mà vẫn tin.” (Ga 20:29) Nếu tin-yêu chỉ là cảm xúc vui vẻ thì liệu rằng Giêsu trên thập giá đau đớn tủi nhục ấy có còn yêu nổi những kẻ đang giết mình không? Nếu tin-yêu chỉ là hứng khởi nồng nàn thì nhiều cha mẹ liệu có thể vượt qua bao nhiêu gian nan thách đố trong cuộc sống gia đình mà trung tín đến hôm nay không? Chắc chắn là không! Tắt một lời, đức tin không hạn hẹp và thất thường như cảm giác/xúc. Thậm chí, đi sâu hơn một chút vào đức tin, ta có thể nói rằng: đức tin trưởng thành không cần đến cảm xúc. Một ví dụ cụ thể là Mẹ Maria đứng dưới chân thập giá chứng kiến cảnh con yêu dấu đang chết đau đớn tủi nhục. Lúc ấy làlúc chết lặng vô cảm giác và cũng là lúc đức tin mạnh mẽ nhất.Nói đến đây, có lẽ ta cũng nên nghiệm lại một chút xem có khi nào bị cám dỗ đánh giá đức tin của mình dựa trên cảm giác chưa. Có khi nào ta nghi ngờ, chán nản, thất vọng về niềm tin của mình vì lý do “chẳng cảm thấy gì” không? Nếu có, ta nên cẩn thận để khỏi tự gây đau khổ. Không cảm thấy nồng nàn mà vẫn tin, vẫn yêu là một chuyện hoàn toàn bình thường, thậm chí cần thiết và tốt lành. Nhiều vị thánh lớn trong Hội Thánh cũng trải qua nhiều năm “không cảm thấy gì” nhưng vẫn tin, vẫn yêu đấy thôi.
Chiêu thứ mười một: có bé xé ra to. Cám dỗ này không ai không từng trải qua. Có những khi vấn đề chỉ bằng con chuột chũi thì ta lại phóng nó to lên bằng quả núi. Lắm lúc chuyện chỉ bé bằng hạt cơm thì lại bị thổi phồng lên bằng cái mâm. Thay vì giải quyết nó trong vòng 5 phút thì lại cố chấp lê thê thành 5 ngày, 5 tháng, thậm chí 5 năm hoặc lâu hơn. Có bé xé ra to là một việc phổ biến. Mời bạn phân tích chiêu tiếp theo vì nó có thể minh họa rõ hơn cho chiêu mười một này.
Chiêu thứ mười hai: ám ảnh bởi quá khứ đau thương.Người lớn tuổi và từng trải qua nhiều biến cố trong cuộc sống dễ bị tấn công theo chiêu này. Tên Lừa Đảo khó áp dụng chiêu này với trẻ thơ hoặc những người có tinh thần trẻ thơ vì họ có “tật mau quên”!
Ám ảnh với quá khứ đau thương là cứ nhớ, cứ sống hoài chuyện đã qua. Có những chuyện xảy ra từ đời nào và chẳng còn ý nghĩa gì cho cuộc sống hiện tại nhưng vẫn cứ được tua đi tua lại trong lòng như thể mới xảy ra cách đây 5 phút. Ở đây, Tên Lừa Đảo lợi dụng mặt tối của trí nhớ để giam hãm ta. Khi hắn lèo lái, quá khứ tiêu cực có khuynh hướng phát sinh những tiếc nuối, hờn giận, cố chấp, oán trách, bực bội, bất an, hận thù… Nếu ta chấp nhận cám dỗ này, ta sẽ tự khoá mình vào trong những năng lượng tiêu cực, luẩn quẩn dẫn đến tự tê liệt. Satan không thích thấy ta được tự do bằng việc tha thứ, yêu thương, khoan nhân, đại lượng… Bởi nếu ta như thế, ta sẽ giống Thiên Chúa.
Đối với người Công giáo, có một điểm rất tích cực khi đến vớibí tích Hoà Giải vì nơi bí tích này họ lãnh nhận lời tha thứ một cách rõ ràng. Một khi lời tha thứ được công bố, những tội đã xưng không bao giờ được nhắc lại. Lời tha thứ ấy giải phóng họ khỏi ám ảnh quá khứ, giúp họ ‘đoạn tuyệt’ với quá khứ để tự tin bước vào tương lai của ân sủng. Cuốn sổ của quá khứ đen tối bị đốt bỏ hoàn toàn và một trang đời mới được mở ra cho tình yêu.
Tiện đây, mời bạn cùng khám phá một nghịch lý thú vị của vấn đề “quá khứ đau thương”. Nếu ta đã trải qua một biến cố khó khăn, ta có một điểm yếu và một điểm mạnh. Điểm yếu, như phân tích ở trên, là ta có nguy cơ bị cám dỗ rơi vào ám ảnh dĩ vãng. Điểm mạnh là: ta đã có kinh nghiệm về sự hiện diện và ‘giải cứu’ của Chúa, có thể là ở…phút 89. Nhờ kinh nghiệm ấy mà ta thêm vững tin, giàu hy vọng. Điều mạnh này rất có lợi cho hành trình tương lai.
Chiêu thứ mười ba: đẩy ta vào tuyệt vọng. Ngày hôm nay thần học nói đến một thứ “tội trọng” là thái độ tuyệt vọng. Tên Lừa Đảo gắng hết sức để kéo tinh thần ta về hướng tuyệt vọng. Tuyệt vọng ở đây mang nhiều mức độ và thể hiện trên nhiều phương diện. Khi bị lôi kéo về hướng tuyệt vọng, ta bị cám dỗ từ chối lối hành xử của Thiên Chúa, Đấng luôn luôn “cho thêm một cơ hội”. Tên Lừa Đảo không bao giờ muốn thấy bản thân ta hay người khác nghĩ đến cụm từ“thêm một cơ hội” vì đó là chiều hướng của tương lai, của lạc quan, của giải thoát. Chiều hướng này đối ngược với chủ trương của hắn.
Làm sao để hóa giải? Xin được gợi ý hình ảnh của hai môn đệ Thầy Giêsu: Phêrô và Giuđa. Cả hai đều phản bội Thầy nhưng chỉ có Phêrô hiểu Thầy chính xác: Thầy luôn luôn “cho thêm một cơ hội”.Vì thế, Phêrô đã chọn hướng hy vọng của Thiên Chúa trong khi Giuđa chọn theo hướng tuyệt vọng của Satan.
Chiêu thứ mười bốn: thua keo này bày keo khác (Lc 11:26). Tên Lừa Đảo là kẻ không biết mệt mỏi trong khi sức người thì có hạn. Bởi thế, ta cần những đồng minh ánh sáng hỗ trợ trong cuộc vận lộn với hắn. Bạn mến, ta luôn luôn có đồng minh, và Đồng Minh tuyệt vời nhất của ta là Thiên Chúa, Cha toàn năng và yêu thương.
Chúc bạn tỉnh táo trước những quái chiêu khác của Satan. Trong mọi hoàn cảnh, chúng ta luôn có Chúa Thánh Linh hiện diện. Nguyện cho ta luôn bám chặt vào Người. Khi ấy, Tên Lừa Đảo, mặc dù rất bực mình, cũng sẽ đành quay mặt bước đi trong tức tối. Kệ hắn! Hắn tự gây ra thôi. Nếu thương hắn, cầu nguyện cho hắn bớt đi bóng tối hận thù vậy! Nhất là, cầu nguyện cho ta không đi vào con đường của hắn.
Lm. Giuse Đinh Tuấn Việt, O.Carm.
